Journal of Water and Soil Science
علوم آب و خاک
jwss
Agriculture
http://jstnar.iut.ac.ir
0
user
2476-3594
2476-5554
10.47176/jwss
fa
jalali
1387
10
1
gregorian
2009
1
1
12
46
online
1
fulltext
fa
تغییرات عملکرد دانه و ویژگیهای فیزیولوژیک مرتبط با آن در ارقام گندم اصلاح شده بین سالهای 1320 تا 1380 در ایران
Changes in Grain Yield and Associated Physiological Traits in Iranian Wheat (Triticum aestivum L.) Cultivars Released During 1940-2000
عمومی
Ggeneral
پژوهشي
Research
به منظور آگاهی از تغییرات صفات مورفولوژیک و فیزیولوژیک در طی اصلاح گندم در فاصله سالهای 1320 تا 1380 در کشور و تعیین رابطه این صفات با افزایش عملکرد دانه، آزمایشی با استفاده از 15 رقم گندم از ارقام اصلاح شده در 60 سال گذشته در شهرستان ارسنجان (شمال شرق شهرستان شیراز) در دو سال زراعی 85-1384 و 86-1385 طراحی و اجرا گردید. نتایج آزمایش نشان داد که بین سال معرفی رقم و عملکرد دانه رابطه معنیداری وجود دارد (01/0, P<912/0r =). شاخص برداشت و عملکرد بیولوژیک بهطور معنیداری افزایش یافته است. تغییرات سرعت فتوسنتز در این دوره معنیدار نبود، ولی سرعت تعرق و هدایت روزنهای بهطور معنیداری افزایش یافته است. افزایش معنیدار شاخص کلروفیل برگ در این دوره حاکی از آن است که در ارقام جدید، میزان کلروفیل برگ افزایش یافته است. از میان اجزای عملکرد تعداد دانه در سنبله بهطور معنیداری افزایش یافته، تعداد سنبله در مترمربع افزایش یافته اما این افزایش معنیدار نبود. همچنین ارتفاع بوته بهطور معنیداری کاهش یافته است. بهطور کلی نتایج حاکی از آن است که در این دوره افزایش شاخص برداشت، تعداد دانه در سنبله، هدایت روزنهای، سرعت تعرق و کاهش ارتفاع بوته بیشترین نقش را در افزایش عملکرد دانه گندم در کشور داشتهاند. نقش عملکرد بیولوژیک و تعداد سنبله در واحد سطح (افزایش پنجه زنی) در افزایش عملکرد تا حدودی کمتر بوده است. به نظر میرسد شاخص برداشت به سقف میزان خود نزدیک شده ولی همچنان امکان افزایش عملکرد از طریق شاخص برداشت وجود دارد.
In order to study changes in morphophysiological traits of wheat cultivars released from 1940 to 2000 in Iran and to determine the association of these traits with grain yield, an RCBD experiment was conducted with 15 wheat cultivars released during past 60 years in Arsanjan (Fars province) in 2006 and 2007. Results indicated that grain yield increased significantly during these 60 years (r=0.912, P<0.01). HI and BY increased significantly with increasing grain yield. The changes in photosynthesis rate were not significant during this period, but transpiration rate and stomotal conductance in recent cultivars increased significantly. Chlorophyll index also increased in new cultivars. Among yield components, grain number per ear increased significantly, but increase in ear number was not significant. Plant height decreased significantly in new cultivars. The results showed that during wheat breeding in Iran, increasing HI, grain number per ear, transpiration rate, stomatal conductance and decreasing plant height had the highest role in wheat yield increase. The role of BY and ear number per area were lower in grain yield increase. It seems that present HI values are near the highest possible value, but the opportunity for increasing grain yield by mean of HI is still possible.
گندم، پتانسیل عملکرد، بهبود ژنتیکی، اجزای عملکرد، شاخص برداشت، عملکرد بیولوژیک
Wheat, Yield potential, Genetic improvement, Yield components, Harvest index, Biological yield.
43
62
http://jstnar.iut.ac.ir/browse.php?a_code=A-10-532-1&slc_lang=fa&sid=1
H
Miri
حمیدرضا
میری
hrmiri@iaua.ac.ir
00031947532846009788
00031947532846009788
Yes