TY - JOUR JF - JSTNAR JO - jwss VL - 22 IS - 3 PY - 2018 Y1 - 2018/11/01 TI - Determining the Effective Factors in Water Use Efficiency (WUE) of Common Bean (Phaseolus vulgaris L.), Sesame (Sesamum indicum L.) and Maize (Zea mays L.) in Response to Humic Acid Application and Deficit Irrigation TT - تعیین عوامل مؤثر بر کارایی مصرف آب لوبیا (Phaseolus vulgaris L.)، کنجد (Sesamum indicum L.) و ذرت (Zea mays L.) در پاسخ به کاربرد اسیدهیومیک و کم‌آبیاری N2 - تحلیل عاملی یکی از تکنیک‎های آماری چند متغیره است که بین متغیرهای به ظاهر بی‎ارتباط، رابطه برقرار کرده و محقق را در یافتن دلایل پنهان وقوع یک رخداد یاری می‎کند. به‎منظور بررسی اثر مقادیر مختلف آبیاری و محلول‎پاشی اسیدهیومیک و تعیین عامل‎های مؤثر بر کارایی مصرف آب کنجد، ذرت و لوبیا، آزمایشی در سال زراعی 94- 1393 در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه فردوسی مشهد به‎صورت کرت‎های خرد شده در قالب طرح پایه‎ بلوک‎ کامل تصادفی به تفکیک برای سه گیاه کنجد، ذرت و لوبیا با سه تکرار انجام شد. سطوح آبیاری (50 و 100 درصد نیاز آبی گیاهان مورد مطالعه) در کرت‌های اصلی و کاربرد (شش کیلوگرم در هکتار) و عدم کاربرد اسیدهیومیک در کرت­های فرعی قرار گرفتند. نتایج آزمایش نشان داد که در کنجد، بیشترین عملکرد دانه و ماده‎ خشک در تیمار 100 درصد نیاز آبی و محلول‎پاشی اسیدهیومیک به‌دست آمد. در ذرت، محلول‎پاشی اسیدهیومیک در شرایط تأمین 50 درصد نیاز آبی منجر به تولید بیشترین وزن دانه در بوته، ارتفاع بوته، شاخص سطح برگ و پ‌هاش خاک شد. بیشترین وزن دانه در بوته، ارتفاع بوته، شاخص سطح برگ، سرعت رشد محصول و میزان فسفر خاک در زراعت لوبیا در تیمار 100 درصد نیاز آبی و محلول‎پاشی اسیدهیومیک به‌دست آمد. نتایج تجزیه‎ عاملی نشان داد که در کنجد متغیرهای عملکرد دانه، عملکرد ماده‎ خشک، وزن دانه در بوته، ارتفاع بوته، شاخص سطح برگ، سرعت رشد محصول، فسفر و کارایی مصرف آب در عامل اول و متغیرهای نیتروژن خاک، پ‌هاش و شوری خاک در عامل دوم قرار گرفتند. در ذرت، عملکرد دانه با متغیرهای عملکرد ماده خشک، شاخص سطح برگ، سرعت رشد محصول، فسفر، شوری و پ‌هاش خاک و کارایی مصرف آب و در لوبیا، با متغیر کارایی مصرف آب روی یک عامل قرار گرفت. به‌طورکلی، یافته‎های این پژوهش نشان داد که شناسایی متغیرهای تأثیرگذار در هر عامل و نامگذاری منطقی آن با توجه به دانش اکوفیزیولوژیکی گیاه زراعی می‌تواند زمینه‌ساز مدیریت مستقیم متغیرهای مؤثر در آن عامل در جهت بهبود کارایی مصرف آب باشد. SP - 373 EP - 394 AU - Jahan, M. AU - Amiri, B. AD - 1. Department of Agrotechnology, Faculty of Agriculture, Ferdowsi University of Mashhad, Mashhad, Iran. KW - Crop Growth Rate KW - Drought KW - Factor Loading KW - Factor Analysis KW - Water Requirement UR - http://jstnar.iut.ac.ir/article-1-3323-fa.html DO - 10.29252/jstnar.22.3.373 ER -