علیرضا سلطانی قلعه جوقی، محمد لغوی،
جلد ۱۱، شماره ۴۰ - ( تابستان ۱۳۸۶ )
چکیده
بازده کششی و مصرف سوخت دو تراکتور سنگین متداول در ایران، تراکتورهای مسی فرگوسن ۳۹۹ و جان دیر ۴۲۳۰ در عملیات شخم با گاوآهن برگرداندار ارزیابی و مقایسه گردید. آزمایش در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه شیراز در مزرعه ای با بافت خاک رسی شنی و میانگین رطوبت ۱۸ درصد وزنی بر مبنای وزن خشک اجرا گردید. برای انجام این تحقیق از یک آزمایش فاکتوریل۳×۴ در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار استفاده گردید. تیمارها شامل دو نوع تراکتور مسی فرگوسن ۳۹۹ و تراکتورجان دیر ۴۲۳۰، هر یک در دو وضعیت از لحاظ بار محوری(بار محوری استاندارد و سنگین شده با وزنه آبی) و درسه عمق شخم، سطحی (۲۰-۱۵ سانتی‌متری)، متوسط( ۲۵-۲۰ سانتی‌متری) و عمیق (۳۰-۲۵ سانتی‌متری) با گاوآهن برگردان دار چهار خیش بود. در کلیه تیمارها دور موتور در محدوده دور مشخصه (۲۰۰۰ و ۲۲۰۰ دور در دقیقه به ترتیب برای فرگوسن ۳۹۹ و جاندیر ۴۲۳۰) و سرعت پیشروی در محدوده۵/۰± ۵/۴ کیلو متر در ساعت ثابت نگه داشته شد. پارامترهای مورد ارزیابی شامل نیروی کشش مالبندی، نیروی مقاومت غلتشی چرخ‌های تراکتور، درصد لغزش چرخ‌های محرک تراکتور، بازده کششی و میزان مصرف سوخت تراکتور‌ها بود. نتایج به‌دست آمده از این تحقیق، نشان داد که با سنگین کردن چرخ‌های محرک تراکتور مسی فرگوسن ۳۹۹ می‌توان بازده کششی آنرا در اجرای شخم عمیق از ۵/۳۶% به ۵۳% افزایش داد ولی قابلیت رقابت با تراکتور جان دیر ۴۲۳۰ با بازدهی کششی ۶۴% در همان عمق شخم را ندارد. اما وضعیت سنگین شده این تراکتور در اجرای شخم سطحی و نیمه عمیق با در نظر گرفتن میزان مصرف سوخت کمتر، درحد رقابت با جان دیر ۴۲۳۰ می‌باشد. استفاده از تراکتور جاندیر ٤٢٣٠ سنگین شده برای اجرای شخم با گاو آهن برگردان دار در اجرای شخم سطحی به دلیل مصرف سوخت بیشتر صرفه اقتصادی ندارد و به‌دلیل داشتن درصد لغزش پایین تر از حد بهینه، موجب فشردگی خاک زراعی می‌گردد. در حالت کلی تراکتور فرگوسن ۳۹۹ برای بارهای کششی سبک و جان دیر ۴۲۳۰ برای بارهای کششی سنگین پیشنهاد می‌گردد. در صورت عدم استفاده در شرایط فوق، تراکتور فرگوسن ۳۹۹ با کاهش شدید بازده کششی و افزایش شدید در میزان مصرف سوخت مواجه خواهد بود و تراکتور جاندیر ٤٢٣٠ موجب فشردگی خاک زراعی می‌گردد.
