1. گروه اقتصاد، دانشکده علوم اداری و اقتصاد، دانشگاه اصفهان ، gh.kiani@ase.ui.ac.ir
چکیده: (9010 مشاهده)
اخیراً تجارت آب مجازی بهعنوان یک ابزار جهت حل معضل کمآبی کشورهای مناطق خشک مطرح شده است. بر این اساس، کشورها و مناطق پرآب باید کالاهای با آببری زیاد را تولید و به کشورها و مناطق کمآب صادر کنند. در مطالعه حاضر، با بررسی وضعیت تجارت داخلی و بینالمللی آب مجازی در ایران در سال 1385 (بهعنوان یک سال آبی نرمال)، کاربرد این مفهوم در مدیریت منابع آب کشور مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج محاسبات تحقیق نشان میدهد که در این سال، حدود 18666 میلیون مترمکعب آب مجازی از طریق مبادله محصولات کشاورزی بین استانهای کشور جابهجا شده است. استان فارس بزرگترین صادر کننده و استان تهران بزرگترین وارد کننده آب مجازی بودند. میزان واردات آب مجازی کشور 9626 میلیون مترمکعب و میزان صادرات آن 2226 میلیون مترمکعب بود. متوسط آبرانه سرانه در کشور 752 لیتر و میزان خودکفایی آب کشور 82 درصد بوده است. بهطور متوسط، هر کیلوگرم محصول صادراتی 1159 لیتر و هر کیلوگرم محصول وارداتی 677 لیتر آب مجازی داشته است. نتایج این تحقیق نشان میدهد که استانهای کرمان، هرمزگان و سمنان که جزو استانهای خشک کشور هستند، صادر کننده آب مجازی به سایر استانها و خارج کشور و در مقابل استانهای پرباران گیلان، چهارمحال و بختیاری، لرستان، کردستان، آذربایجان غربی و کهگیلویه و بویراحمد و کرمانشاه وارد کننده آب مجازی بودهاند. بنابراین، در ایران، امکان مدیریت بهتر منابع آب از طریق اصلاح الگوی تجارت داخلی و خارجی آب مجازی وجود دارد. در این راستا، اصلاح الگوی کشت محصولات کشاورزی و نیز اصلاح الگوی مصرف متناسب با محتوای آب مجازی محصولات کشاورزی میتواند در بهبود وضعیت منابع آب کشور در بلندمدت مفید واقع شود.
نوع مطالعه:
پژوهشي |
موضوع مقاله:
عمومی دریافت: 1394/7/26 | پذیرش: 1396/2/2 | انتشار: 1397/3/25