Journal of Water and Soil Science
علوم آب و خاک
jwss
Agriculture
http://jstnar.iut.ac.ir
0
user
2476-3594
2476-5554
10.47176/jwss
fa
jalali
1383
1
1
gregorian
2004
4
1
8
1
online
1
fulltext
fa
مطالعه کانیهای رسی خاکهای گچی زمین ریختهای مختلف در منطقه شرق اصفهان
Clay Mineralogy of Gypsiferous Soil Developed on Different Landforms in the Eastern Part of Isfahan
عمومی
Ggeneral
پژوهشي
Research
کانیهای رسی شایسته بررسی دقیقی هستند، زیرا در بسیاری از خاکها نقشی مهمی بازی میکنند. شناسایی کانیهای رسی پنج خاک گچــی از زمینریخـتهای مختـلف در شـرق اصـفـهان با استفاده از پراش اشـعه ایکـس (X-ray diffraction ) مـورد بررسی قرار گـرفت. علاوه بر این، خاکدانهها و رسوبهای فرسـایش یافته بادی بهوسیله میـکروسکوپ الکـترونی روبشی ( Scanning electron microscopy) مشاهده و با اسپکتروفتومتری اشعه ایکس ( Energy dispersive X-ray analyser) تجزیه گردید. نتایج نشان میدهند که در همه نیمرخهای خاک، کانیهای پالیگورسکیت، میکا، کائولینیت، کلریت و کوارتز و به مقدار ناچیز ورمیکولیت و کانیهای مخلوط نامنظم وجود دارند. اسمکتیت در خاکهای دشت دامنهای و تراس قدیمی رودخانه شناسایی شد ولی در خاکهای مخروطافکنه دیده نشد. احتمالاً کانیهای کلریت، کائولینیت، میکا و کوارتز از مواد مادری به ارث رسیدهاند. بهنظر میرسد که کانی پالیگورسکیت در خاکهای مخروطافکنه با عمق افزایش، در حالی که درخاکهای تراس قدیمی رودخانه، با عمق کاهش مییابد. بخش زیادی از پالیگورسکیت موجود در خاکهای مخروطافکنه در پایان دوره ترشیاری موقعیکه منطقه توسط برکههای کم عمق و خیلی شور پوشیده بود بهصورت خود تشکیل ایجاد گردیده است. منشأ پالیگورسکیت در خاکهای تراس قدیمی ماهیتاً آواری میباشد و منشأ بادی پالیگورسکیت نیز محتمل است، زیرا که در افقهای سطحی این خاک به مقدار زیاد شناسایی گردید. در خاکهای تراس قدیمی، افزایش اسمکتیت با عمق در مقایسه با کاهش پالیگورسکیت، به خود تشکیل اسمکتیت از پالیگورسکیت نسبت داده میشود.
Clay minerals deserve special attention as they play a crucial role in many soils. The clay mineralogy of five gypsiferous soils from different landforms in eastern Isfahan was investigated using X-ray diffraction (XRD). In addition, soil aggregates and wind-deposited sediments were examined by scanning electron microscope (SEM) and analyzed by energy dispersive X-ray analyzer (EDX).
The results indicate the presence of palygorskite, mica, kaolinite, chlorite, and quartz with a trace amount of vermiculite and randomly interstratified layers in all soils. Smectite occurs in soils of both the piedmont plain and old river terrace, but not in the alluvial fan soils. Mica, chlorite, quartz, and kaolinite were probably inherited from the parent material. Palygorskite seems to increase with depth in the alluvial fan, whereas, in the old terrace soils, this clay mineral decreases with depth. Palygorskite present in alluvial fan soil appears to have been formed authigenically when the basin was covered with shallow hyper-saline lagoons toward the end of the Tertiary. Palygorskite in the old terrace seems to be mostly detrital and an eolian origin of palygorskite is likely because a large amount of palygorskite is present in upper soil horizons. A higher proportion of smectite in deep soils of the old terrace, as compared with palygorskite, suggests the possibility of authigenic formation of smectite from palygorskite.
.
کانیهای رسی، اریدی سولهای گچی، اشکال اراضی، فلات ایران مرکزی، پالیگورسکیت، اسمکتیت، خود تشکیل
Clay minerals, Gypsum, Aridisols, Landforms, Central Iran Plateau, Palygorskite, Smectite.
73
93
http://jstnar.iut.ac.ir/browse.php?a_code=A-10-2-406&slc_lang=fa&sid=1
H. R. Karimzadeh
حمیدرضا کریمزاده
00031947532846005836
00031947532846005836
Yes
A. Jalalian
احمد جلالیان
00031947532846005837
00031947532846005837
No
H. Khademi
حسین خادمی
00031947532846005838
00031947532846005838
No